Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường vừa kiến nghị lãnh đạo TP HCM cho phép người dân đăng ký xây dựng thay vì xin cấp giấy phép.

Trong kiến nghị ngày 30/5 gửi Bí thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TP.HCM, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường đề xuất thay thế thủ tục xin giấy phép xây dựng bằng hình thức đăng ký xây dựng. Việc đăng ký sẽ căn cứ theo lộ giới hẻm và các quy định kiến trúc được nêu trong quy chế quản lý kiến trúc của thành phố.

Mẫu đăng ký do UBND phường, xã ban hành thống nhất, nhằm đơn giản hóa thủ tục nhưng vẫn đảm bảo thông tin cần thiết để phục vụ giám sát và hoàn công công trình.

Viện cho rằng quy định hiện hành của Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 đã cho phép miễn giấy phép xây dựng đối với công trình nhà ở thuộc khu vực có quy hoạch 1/500. Vì vậy, có thể áp dụng hình thức đăng ký xây dựng thay thế giấy phép xây dựng tại TP.HCM.

Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, nhấn mạnh việc bỏ giấy phép xây dựng sẽ thuận tiện cho người dân, phù hợp với chỉ đạo cải cách của Thủ tướng, nhưng vẫn giữ được vai trò quản lý nhà nước và kiểm soát kiến trúc đô thị. Quy định này không đồng nghĩa buông lỏng quản lý, và khi người dân vi phạm so với nội dung đăng ký, sẽ bị xử lý theo các quy định hiện hành về trật tự xây dựng.

Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường còn đề xuất điều chỉnh tăng chiều cao xây dựng thêm một tầng với nhà ở riêng lẻ có mặt tiền rộng trên 5,5 m và chiều sâu từ 12 m trở lên, nhằm nâng hiệu quả sử dụng đất trong điều kiện hạ tầng đô thị đã cải thiện.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29/5/2025 về tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng. Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng nghiên cứu cắt giảm thủ tục cấp phép xây dựng cho các công trình nhằm tiết kiệm tối thiểu 30% thời gian giải quyết, chi phí hành chính cho người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng tập trung thực hiện: Khẩn trương rà soát, cắt giảm, đơn giản hoá 361 thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, 447 điều kiện kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Xây dựng, bảo đảm cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết TTHC, 30% chi phí tuân thủ TTHC, 30% điều kiện kinh doanh trong năm 2025, trong đó lưu ý tập trung nghiên cứu, rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa mạnh mẽ các TTHC trong lĩnh vực xây dựng.

Cắt giảm thủ tục cấp giấy phép xây dựng đối với các công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng đã có quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 hoặc các công trình thuộc khu vực đã phê duyệt thiết kế đô thị.

Cắt giảm đối tượng phải thực hiện thủ tục thẩm định dự án, thiết kế tại cơ quan chuyên môn về xây dựng.

Rà soát, bổ sung đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cần thiết trong lĩnh vực xây dựng, nhất là quy chuẩn về quy hoạch xây dựng, bảo đảm thuận lợi cho các hoạt động đầu tư xây dựng; bãi bỏ, sửa đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật không còn phù hợp, gây lãng phí trong đầu tư các công trình xây dựng.

Cắt giảm thủ tục hành chính về năng lực hoạt động xây dựng của doanh nghiệp theo hướng chuyển việc quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng sang việc doanh nghiệp tự công bố đủ điều kiện hoạt động và cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện hậu kiểm; giảm điều kiện đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực hoạt động xây dựng.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng tiếp tục nghiên cứu phân cấp triệt để thẩm quyền giải quyết các thủ tục hành chính về thẩm định dự án, thiết kế, cấp giấy phép xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu, phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Đồng thời, đẩy mạnh số hoá, tự động hoá (BIM, GIS, IoT,…), tái sử dụng dữ liệu (quy hoạch, đất đai, hoạt động xây dựng, dân cư, doanh nghiệp,…) trong thực hiện thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng để cắt giảm hồ sơ, giấy tờ, trình tự thực hiện, thời gian giải quyết thủ tục hành chính.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, chi phí tuân thủ TTHC, thời gian giải quyết TTHC thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Xây dựng theo các mục tiêu, yêu cầu, chỉ đạo tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Chính phủ và các nhiệm vụ tại Công điện này; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện (trong báo cáo cải cách TTHC) trước ngày 25 hằng tháng.

Liên thông các thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết, bảo đảm ổn định, liên tục, thông suốt, hiệu quả, không bị gián đoạn khi thực hiện phân cấp, sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Đồng thời, chủ động nghiên cứu, tổ chức thực hiện liên thông theo thẩm quyền các thủ tục hành chính liên quan hoạt động đầu tư xây dựng, bảo đảm hiệu quả, giảm thủ tục, thời gian, chi phí thực hiện TTHC cho người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động theo dõi, kiểm tra theo thẩm quyền việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng của các chủ thể tham gia hoạt động đầu tư xây dựng, bảo đảm quản lý nhà nước, trật tự an toàn xã hội khi thực hiện chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm và phân cấp thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính.

Văn phòng Chính phủ theo dõi, đôn đốc việc triển khai các nhiệm vụ nêu trên theo chức năng, nhiệm vụ được giao; kịp thời tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền.

Theo Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, thời gian cấp phép xây dựng phụ thuộc vào loại hình công trình. Với nhà ở riêng lẻ, thời gian cấp phép là 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ; còn các công trình khác, thời gian cấp phép là 20 ngày làm việc. Thủ tục xin cấp phép xây dựng gồm 4 bước và thời hạn giải quyết cấp phép không quá 15 ngày.

Nếu cần tìm hiểu thêm thông tin về thủ tục xin giấy phép xây dựng, hãy liên hệ Kiến trúc Hoàng Nhật Anh để được tư vấn, giải đáp vấn đề.